Özellikle COVID-19 döneminde kullandırılan indirimli veya faizsiz kredilerin, döviz yanı sıra başka yatırım araçlarına yönlendirildiğine ilişkin eleştiriler üzerine ekonomi yönetimi yeni bir önlem aldı. Buna göre Halkbank tarafından esnafa kullandırılacak indirimli ve faizsiz kredilerde, kullanım öncesinde bunun döviz alımı veya başka banka kredisinin ödenmesinde kullanılmayacağına ilişki taahhüt istenecek.

Türkiye Halk Bankası Anonim Şirketince Esnaf ve Sanatkarlara Kredi Kullandırılmasına Dair Karar Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girdi. Buna göre, önceki yıllarda alınan kararlar kapsamında, Halkbankası’nın Esnaf ve Sanatkar Kredi ve Kefalet Kooperatifleri aracılığıyla veya doğrudan esnafa kullandırdığı, bakiyesi 2021’e devreden krediler ile 1 Ocak -31 Aralık 2021 arasında TESKOMB aracılığıyla veya doğrudan esnafa kullandırılan kredilere piyasa faizinin yüzde 50’si oranında indirim uygulanacak.

TESKOMB’a ağlı bölge birliklerine ortak olmayan Esnaf Sanatkar Kredi Kefalet Kooperatifleri kefaletiyle önceden kredi kullananlar da aynı indirim oranından yararlanacak. Ayrıca Halkbank’ın KKTC’de faaliyet gösteren şubeleri tarafından ESKK kefaletiyle veya doğrudan esnaf-sanatkara kullandırılan krediler de yine indirimli faiz oranından kredi kullanabilecekler.

Genel indirim oranı yüzde 50, faizsiz kredi de var

Kararda genel indirim oranı faizin yüzde 50’si olmakla birlikte bazı esnaf ve sanatkarlara faizsiz kredi de kullandırılacak. Kaybolmaya yüz tutan meslek kollarında faaliyet gösteren ve Esnaf Vergi Muafiyet Belgesi sahibi esnaf ve sanatkarlar destekten faizsiz olarak yararlanacak.

Kredi başvuru tarihi itibarıyla en az 1 yıllık ustalık belgesine sahip olan ve belge kapsamında son 1 yıl içinde işletme kurduğunu belgeleyenler, önceki yıllarda kullandıkları kredilerden bakiyesi devam edenler ve yeni kredi kullanımları için faiz ödemeyecekler.

Genç girişimciye yüzde sıfır faiz

KOSGEB tarafından sağlanan hibe-faizsiz kredi desteğinden yararlananlar hariç olmak üzere, KOSGEB Uygulamalı Girişimcilik eğitimini bitiren ve 30 yaşın altında olan genç girişimci esnaf ve sanatkara, KOSGEB’in onayladığı projeyi sunmaları durumunda 100 bin liraya kadar faizsiz destek verilecek. Bu imkandan, bakiyesi 2021 yılına devreden kredi borcu bulunanlar yararlanamayacak.

Esnaf ve sanatkarlara makine, ekipman ve demirbaş alımları, işyeri modernizasyonu ve hammadde ve döner sermaye ihtiyaçlarının karşılanması amacıyla 30 bin liraya kadar kullandırılan kredilerden, bakiyesi 2021 yılına devredenler için faiz oranı yüzde sıfır olacak.

Döviz alınmayacağına ilişkin taahhüt istenecek

Kararnamenin, Diğer hükümler başlıklı 5’inci maddesinde, daha önceki desteklerde yer almayan bazı hükümler eklendi. Özellikle COVID-197un işletmeler üzerindeki tahribatının azaltılması amacıyla Nisan ayından itibaren kullandırılan indirimli kredilerin bir kısmının döviz veya başka yatırım araçlarına yönlendirildiğine ilişkin eleştiriler üzerine bunu önleyecek bir mekanizma kararnameye yerleştirildi.

Buna göre, kredinin tahsisi aşamasında tahsis edilmiş kredinin, faaliyet alanı dışında kıymetli maden ve döviz alımında, diğer yüksek riskli finansal araçlarda, portföy yönetim şirketlerinde ve aracı kurumlarda, başka bir kredi verende veya herhangi bir yatırım aracında kullanılmayacağına ilişkin taahhüt alınacak.

Ertelenmiş, taksitlendirilmiş kredisi olanlar yararlanamayacak

Ertelenmiş, taksitlendirilmiş, tasfiye olunacak alacaklar hesabında borcu bulunan veya yeniden yapılandırılmış kredi borcu olup, geri ödeme süreci devam eden esnaf ve sanatkarlar, borcun tamamı ödenmeden indirimli kredi kullanamayacak. Kredisi tasfiye olunacak alacaklar kapsamına alınanlar da yine indirimli kredi kapsamından çıkarılacak.

Son 5 yılda hibe ve faiz desteğinden yararlananlar kullanamayacak

Karar kapsamında kullandırılan kredilerde geciken tutarlar için indirim uygulanmayacak. Yine karar kapsamında kredi kullandırılacak esnaf ve sanatkara, geriye dönük bir yıllık süre dikkate alınarak bir yılda en fazla iki defa indirimli kredi kullandırılabilecek.

Başvuru itibarıyla son 5 yıl içinde, diğer kamu kurum ve kuruluşlarının faiz ve hibe desteğinden faydalanan esnaf ve sanatkarlara, aynı işletme için aynı konuda faiz indirimli kredi kullandırılmayacak. Ancak bu uygulamadan, KOSGEB’in Acil Destek Kredisi programı kapsamından yararlananlar muaf olacak.

indirimli kredilerin döviz veya faaliyet alanı dışında kullanımına ilişkin eleştirilerin artması üzerine, bunların engellenmesine yönelik bazı hükümler bu kararnameye konuldu. Buna göre kredinin tahsis aşamasında, kredinin tahsis amacı dışında kıymetli maden ve döviz alımında veya başka banka kredisinin ödenmesinde kullanılmayacağına ilişkin taahhüt alınacak.

Kaynak/ Hüseyin Gökçe-Dünya