Eski bakan İmren Aykut: Asgari ücretli nasıl yaşıyor?

İmren Aykut, Türkiye'nin seçilmiş ilk kadın bakanı olarak Turgut Özal hükümetlerinde 5 yıl süreyle Çalışma Bakanlığı görevinde bulundu. Önce Milletvekili seçilen sonra da bakanlık koltuğuna oturan Türkiye'nin ilk seçilmiş kadın bakanı oldu. Asgari ücret tespit komisyonlarında masanın iki tarafında da yer aldı. Adana'da doğan ve hayatı sendikacılık, siyaset, çevre ve kadın hakları dörtgeninde geçen Aykut, Sözcü HaftaSonu'na asgari ücreti ve hayat pahalılığı konularında şunları anlattı: Süründürmez, öldürür Asgari ücret her dönem vatandaşlarımız için yetersizdi ama bugünkü gibi hayat pahalılığı karşısında belirlenen 2 bin 825 liralık asgari ücret, artık fakirlik sınırının da altında kaldı. Bu asgari ücret sürünerek yaşamaya bile yetmez, öldürür. 1987-1991 yılları arasında Çalışma Bakanlığı yaptım ve asgari ücret komisyonlarında bu ücretin mümkün olduğunca arttırılması için gayret ettim. 1987'de o günün parası ile 74 bin 250 lira olan asgari ücreti 126 bin liraya çıkardık. 1989'da 225 bin liraydı bir yıl sonra 474 bin lira yaptık. 1991'de ise neredeyse yüzde 100 artış ile 801 bin liraya yükselttik. Vergi alınmamalı İlk kez benim Bakanlığım döneminde asgari ücrete gelen artış sonrası vatandaşların bütçesi o kadar rahatladı ki, asgari ücretlilere yönelik taksitle çamaşır makinesi, buzdolabı kampanyaları başladı. Şimdi iktidar asgari ücrete yüzde 20 zam yaptık diye övünüyor. Bugünkü asgari ücret ile iki kişilik bir aile bile geçinemez. Öteden beri asgari ücretten vergi alınmamasını savundum ama bizim iktidarımız döneminde bunu başaramadık. Bugünde aynı fikirdeyim ve tümü olmuyorsa bile, asgari ücretin en az yüzde 50'si vergiden muaf tutulmalı. Korkunç boyutta  Türkiye'de her zaman hayat pahalılığı enflasyon vardı ama bugünkü gibi özellikle son dönemdeki gibi korkunç boyutta hiç olmadı. Ben alışverişimi kendim yaparım. Marketten sadece zorunlu şeyleri alıyorum, et yemem, tatlıyla aram yok. Lüks bir şey almam. Sadece sebze meyve, peynir, zeytin, tavuk ya da balık… Kasaya gidince bir hesap çıkıyor, hayret ediyorum. ‘Ben ne aldım bu kadar' diye düşünüyorum. Bir haftada hatta bir günde etiketler değişiyor. Küçük esnaf da zor durumda 15 aydır dükkanı kapalı olan iş yapamayan var.  ‘Demir Leydi' Thatcher 1988'de Türkiye'yi ziyaret etmişti İngiltere Başbakanı Margaret Thatcher 1988'de merhum Turgut Özal'ın Başbakan olduğu dönemde Türkiye'yi ziyaret etti. İki ülke arasındaki iş fırsatları konuşuldu… Süreçte Bakan olan İmren Aykut, Thatcher'in temaslarına eşlik etti. Çiftçiyi bitirdiler Ben tek kişiyim, çoluğu çocuğu olanlar, kirada oturanlar ne yapsın? Hele asgari ücretliyse geçinmesi mümkün değil. Elektrik, su, doğalgaz faturaları insanlar için yıkım oldu. TRT payı, kayıp kaçak payı, sayaç okuma gibi olmadık kalemler var. 50 liralık elektrik kullanıyorsan 100 lira da diğer kalemler faturayı şişiriyor. Pahalılığın en büyük nedenlerinde biri de çiftçinin yok edilmesi. Her şey ithal… Bu ülke mercimek deposu ama Kanada'dan mercimek, Şili'den elma, Çin'den çekirdek geliyor. Niğde, Amasya elma yatağı. Trakyamız ayçiçeği tarlaları ile kaplı, biz ay çekirdeği ithal ediyoruz. Tarımı bitirirseniz gıda enflasyonu da yenemezsiniz. İlk kez bir Türk'e ‘Isabella Catalica' nişanı sunuldu Adana Kozan'da doğan İmren Aykut, Adana Kız Lisesi'nde okudu ve İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi'ni bitirdi.  İngiltere'de Oxford Üniversitesi'nde “İşçi, İşveren İlişkileri ve Sendikacılık” konularında ihtisas yaptı. Norveç Oslo Üniversitesi'nde ise “İşçilerin Yönetime Katılımı” konulu eğitim programında yer aldı. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi'nde “İşçi Dövizleri ve Türk Ekonomisi'' konusunda doktora da yaptı. 1981'de Danışma Meclisi üyesi olarak politikaya adım atan Aykut 1983'de Milliyetçi Demokrasi Partisi kurucuları arasında yer aldı ve daha sonra Turgut Özal'ın Anavatan Partisi'ne geçti. 1983-1999 yılları arasında Adana ve İstanbul milletvekili seçildi. 1987'den itibaren Özal Kabinesi'nde Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı, Yıldırım Akbulut hükümetinde Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı, Mesut Yılmaz hükümetinde Aileden Sorumlu Devlet Bakanı ve daha sonra da Çevre Bakanı olarak görev yaptı. Aykut, Türkiye'yi ziyaret eden ABD Başkanı Clinton'un eşi Hillary Clinton ve İngiltere Başbakanı Margaret Thatcher'in temaslarına da eşlik etti. İspanya Kralı tarafından ilk kez bir Türk'e verilen “Isabella Catalica” nişanının sahibi olan Aykut, Dünya Kadın Kulüpler Birliği tarafından “Asrın en başarılı 100 Kadını” arasında da yer aldı. Terk edilmiş kız çocuklarının eğitimini üstlendi 2002 yılında aktif politikadan ayılan İmren Aykut halen Bodrum'da yaşıyor ve Çevre, Eğitim, Sağlık ve Sosyal Yardımlaşma Vakfı Yönetim Kurulu Başkanı olarak “Terk edilmiş Kız Çocukları Koruma ve Kurtarma Projesi'ni” yürütüyor. Vakıf, Ankara, İstanbul, İzmir ve Adana'da bulunan yurtlarında 41 kız çocuğunun bakım ve eğitimini üstlendi. Aykut'un başkanı olduğu vakıf bugüne kadar 624 öğrenciye de burs verdi. Bodrum'daki evinin bahçesinde çiçek ve meyve sebze de yetiştiren, kedi ve köpekleriyle de ilgilenen Aykut “Bodrum çok büyüdü, adeta şehir oldu. Özellikle bayramlarda çok kalabalık oluyor, insanlar akın ediyor. Ben de o dönemlerde Ankara'ya kaçıyorum” dedi.   Kaynak/Emin Özgönül-Sözcü